Belfort
Geschiedenis van de beiaard van Dendermonde
Belfort en stadhuis
De eerste voorslagen
De Waghevensbeiaard (1548-49)
Periode 1560 - 1732
De Van den Gheynbeiaard (1732-40)
In 1825 werden nog drie klokjes hergoten door Andreas (Lodewijk) Van den Gheyn (1758-1833), zoon van Andreas Jozef. Peter VI Van den Gheyn signeerde zijn klokken meestal niet met zijn voornaam. Opvallend is een klok uit 1740, gesigneerd met "Andreas Van den Gheyn". Deze was toen slechts 13 jaar oud. Waarschijnlijk heeft hij mogen meehelpen met zijn oom Peter VI, die hem de klok liet signeren onder eigen naam. Deze beiaard werd door de Duitse troepen vernield op 18 september 1914 bij het bombardement van het belfort en stadhuis. Zestien klokken bleven gespaard. Hoewel de basklok werd gevorderd in januari 1918 door de Duitsers, konden de andere klokken en stukken verstopt worden.
Automatisch speelwerk
De Michaux-beiaard - 1925
De inhuldigingsconcerten vonden plaats in augustus met Wilfried De Clercq (stadsbeiaardier), Theo Van den Plas (Diest), Karel De Mette (Aalst) en Robert Dierick (Gent). Over de Michaux-beiaard schrijft Gaston Van den Bergh het volgende:12 "Het werd echter geen succes. Want Omer Michaux was niet zulke bekwame klokkengieter zoals zijn voorzaten: Waghevens (Mechelen) en Van den Gheyn (Leuven). Nochtans kunnen we twee argumenten te zijner verdediging aanhalen: 1) Omstreeks het einde der 19de en begin der 20ste eeuw was de klokkengietkunst op een absoluut diepte-punt gekomen en omzeggens totaal verloren gegaan… Waar en hoe en van wie zou hij het klokkengieten geleerd hebben? [...] 2) De restauratie van de beiaard van Dendermonde moest gebeuren op het budget van de "oorlogsschade". Doch er was toen in ons land zoveel verwoest wat moest heropgebouwd worden, zodat de klokkengieter slechts een karig bedrag toegemeten werd, waarmede hij maar moest trachten de beiaard te redden en bovendien zijn bedrijf in leven houden. Dit lukte niet, tenzij hij hier en daar goedkoop en zelfs minderwaardig materiaal leverde, wat hij dan ook noodgedwongen moest doen. [...] Michaux was er zich dan ook van bewust, dat hij de hem opgelegde taak niet behoorlijk vervuld had en nam zijn toevlucht tot andere middelen, want op zekere dag moest die beiaard van Dendermonde "gekeurd" worden door een "commissie" van deskundigen.
De klokkengieter ontving de keurcommissie heel minzaam, begon met hen enkele borrels aan te bieden en tenslotte was het gehele gezelschap in zulke "geestelijk verheugde stemming" gekomen, dat de toenmalige beiaardier, die de proef-bespeling moest doen, dronken van de beiaardbank op de vloer rolde, wat geen beletsel was om de beiaard goed te keuren. Een week later was hij in recordtempo op het Belfort te Dendermonde gemonteerd en speelvaardig. Jef Denyn gaf het inhuldigingsconcert. Hij was bij de keuring [...] weerhouden door buitenlandse concerten. Na de eerst bespeling vroeg de toenmalige burgemeester, fier de borst vooruit: "Wel, meester Denyn, wat denkt ge zoal over onze nieuwe beiaard?" En de repliek kwam, kort en gevat in Mechels dialect: "Het zijn geen klokken, doch ketels, Mijnheer de Burgemeester!" Die ketels hebben er gehangen tot in 1950… "
De Michielsbeiaard (1949-50)
Deze beiaard werd in 1975 gerestaureerd door Jaques Sergeys uit Leuven. De 8 kleinste klokken werden vervangen door nieuwe en de beiaard werd aangevuld met een nieuwe basklok van 1.250 kg. Op 26 juni hingen de klokken opnieuw in de toren en op 11 en 21 juli vonden de inhuldigingsconcerten plaats door Paul de Nil en Pedro De Smedt.
De namen van de basklokken zijn genoemd naar deze van in 1925, waarbij Hilduardus en Christiana de patroonheiligen zijn, en Elisabeth en Albert de toenmalige vorsten. Opschriften: 1: "J. Sergeys goot mij te Leuven in het jaar 1975. Adviseurs: Piet van den Broek - stadsbeiaardier van Mechelen en zijn adjunkt Gaston van den Bergh" Salvator ben ic gegoten van Jacop Waghevens in 't Jaer ons Heeren 1548 - Salvator werd ik opnieuw gegoten als basklok voor de beiaard van Dendermonde In opdracht van het stadsbestuur: Albert Cool, Burgemeester; Petrus Verhelst, Luc Wiemeersch, Clement Leybaert, Désiré Van Hoorde, Hubert Maes, Annie Hoornaert- Maes, Schepenen; François Beckers, stadssecretaris" 2. "De beiaard werd hergoten in 1949. Ik werd als zegeklok door de bevolking aangeboden der stad Dendermonde ter herdenking aan de Wereldoorlog 1940-1945. Fernand Poortmans, burgemeester, Alfons Goossens, Fernand Callens, Schpenen; Simon De Maesschalck, stadssecretaris; Fernand De Ruddere, stadsarchitekt. Me fudit Michiels jr. Tornai. Maria is mijn naam. De beiaard werd vernield 18 septmeber 1914 door de Duitschers. Hersteld in 1925. Alberic van Stappen, Burgemeester, Oscar Vermeersch, Emiel Van Winckel, Edmond Maffei, schepenen; Diomeed Grootjans, stadssecretaris; Fernand De Ruddere, stadsbouwmeester."
Renovatie
Beiaardiers van Dendermonde
· 1560-? Jan Ruylens (zie boven)
· rond 1650: Jan Denys15
· 1671-1681: Jan Morel
· 1681-1685: Jacop de Wespin
· 1685-1724: Romaan Schampaert (?-1724)
· 1724-1784: Antoon Loret (1705-1789)
· 1784-1844: Jan-Jozef Antoon Loret. (1757-1847) De kleinzoon van Antoon. Zijn vader, Jan Antoon, was beiaardier in Diksmuide. Jan-Jozef Antoon bespeelde, net als zijn grootvader, 60 jaar de beiaard te Dendermonde
· 1844-1895: Pieter Lodewijk Loret. (1803-1895) Deze zoon van Jan-Jozef Antoon bleef beiaardier tot zijn overlijden.
· 1895-1914: Emiel Loret. (1852-1934) Zoon van Pieter Lodewijk
· 1925-1930: Wilfried De Clercq (1897- ?) Hij kreeg les van Emiel Loret (tot 1914) en van Karel de Mette (in Aalst). Secretaris muziekacademie Dendermonde.
· 1930-1975: Paul De Nil. (1909-1983)
· 1975-1999: Pierre (Pedro) De Smedt (°1934)
· 1999: Marc Van Boven (°1954)
· 2015: Lorenz Meulebroek (°1991)
Tekst: Liesbeth Janssens